We leven niet in een tijdperk van verandering, maar in verandering van tijdperk.
De tijd dat onze leercurve sneller ging dat de veranderingen in de omgeving waardoor we in staat waren om betrouwbare voorspellingen en prognoses te doen ligt achter ons. In de huidige maatschappij ligt het tempo van de veranderingen hoger dan ons leervermogen. We zullen dus veel beter moeten leren omgaan met de veranderingen. Dat kan alleen door te doen en zo te leren. De tijd van stappenplannen ligt achter ons. Iedere stap is nu een eerste stap. Telkens opnieuw.
Het rijk heeft dit ook gezien en dat is de reden voor de stelselherziening in het omgevingsrecht. De Omgevingswet (Ow) kent vier verbeterdoelen:
- Het omgevingsrecht moet inzichtelijk en gemakkelijk in gebruik zijn;
- De leefomgeving moet op een samenhangende manier centraal staan in beleid, besluitvorming en regelgeving;
- Een actieve en flexibele aanpak moet overheden meer afwegingsruimte bieden om doelen in de leefomgeving te bereiken;
- De besluitvorming over projecten in de leefomgeving moet sneller en beter.
Een belangrijk element van het wetsvoorstel is de participatie van burgers en bedrijven bij besluitvorming over plannen, visies en projecten. Degenen die wonen en werken in een gebied hebben de meeste baat bij kwalitatief goede besluiten en zijn dus vaak bereid om energie in de voorbereiding ervan te stoppen.
Van belang voor de implementatie van de Ow is de ambitie die de gemeente hierbij heeft. College en raad bepalen samen het ambitieniveau. In het voorstel dat nu voorligt wordt ons de keuze gegeven uit vier overkoepelende ambitieniveaus. Het college kiest voor een ambitieniveau 3 met een externe focus gericht op zoveel mogelijk aanpassen en niet op veranderen. En dat is nu juist de bedoeling van de wet; er moet wat veranderen… Het CDA is dan ook van mening dat het ambitieniveau vernieuwend het best passende is. En zo vernieuwend is dit niet want de echte vernieuwers – de early adapters – zijn allang aan de slag en rapportages met hun ervaringen en bevindingen zijn al enige tijd beschikbaar. Ook de wettekst en de AMVB’s zijn bekend. Dus de beschrijving van het ambitieniveau “vernieuwend” in het raadsvoorstel klopt niet (meer).
Het CDA zou graag willen dat wij de externe focus combineren met de wil en de bereidheid om te veranderen. Heeft het college de bereidheid om de omgeving te betrekken en te luisteren, om zaken te vernieuwen en om los te laten? Wij hebben de indruk dat het college op meerdere fronten goed bezig is en in feite al extern gericht is en bereid is tot verandering (denk aan het atelier bij ruimtelijke initiatieven). Het college doet zichzelf tekort door te kiezen voor het ambitieniveau extern gericht en bereid tot aanpassing. In feite zit het college op een aantal onderdelen al op extern gericht en bereid tot verandering.
Wij vinden het ook erg algemeen geformuleerd. Hoe vertaal je deze ambitie naar verschillende belangrijke thema’s? Kan het college uitleggen wat het gekozen overkoepelende ambitieniveau concreet betekent voor bepaalde vraagstukken zoals bijvoorbeeld:
- Sectoraal beleid versus gebiedsgericht integraal
Blijven we dicht bij het huidige sectorale beleid, zonder integrale afweging per gebied of gaan we uit van integraal, gebiedsgericht beleid? - Wettelijke taken voor participatie versus meer betrekken omgeving
Wil de gemeente zelf zoveel mogelijk regie houden en de omgeving beperkt laten participeren – dat lees ik in de omschrijving van het niveau “onderscheidend” – of juist veel ruimte bieden voor vroegtijdige en vergaande participatie door belanghebbenden (regie bij de omgeving) Participatie en bestuursstijl zijn omgekeerd evenredig met elkaar verbonden. Wat zet je centraal: de participatie of de bestuursstijl. Ze beïnvloeden elkaar in sterke mate. - Omgevingswaarden: verplicht versus verplicht en meer
Neemt de gemeente alleen de verplichte omgevingswaarden op in het Omgevingsplan of komen er meer zaken in om een bepaald niveau van omgevingskwaliteit te realiseren? Gedifferentieerd per gebied of uniform voor de hele gemeente? - Rechtszekerheid versus meer flexibiliteit
Wil de gemeente van te voren strikte regels vastleggen of juist meer open laten en zo meer ruimte bieden voor ontwikkelingen en initiatieven? - Transparantie: verplicht versus zoveel mogelijk
Wordt het datgene doen wat verplicht is of gaat Barneveld vergaand transparant zijn richting de omgeving (binnen kaders van privacyregels)?
Dit zijn voorbeelden van onderwerpen waar je het gekozen ambitieniveau op toe moet passen.
Wij hebben nog geen idee hoe het college deze vertaling gaat maken.
In het voorliggende raadvoorstel wordt iets gezegd over de betrokkenheid van de raad bij het process, maar dat is ons te informerend en reactief van karakter. Het college zegt in feite wij maken als college de vertaling wel en leggen dit achteraf aan u voor in commissieverband en dan mogen we er wat van vinden.
Het CDA wil graag dat de raad vooraf aan de hand van een aantal casussen op de belangrijke thema’s (voorbeelden zojuist benoemd) het ambitieniveau bepaalt. En dat kader neemt het college mee bij het opstellen van een startnotitie/PvA. Wij hebben dit vertaald in een amendement die we samen met CU en Pro hebben ingediend. Het amendement is aanvaard tijdens de afgelopen raadsvergadering.